Het bouwkundig ontwerp

Als u een ontwerp laat maken, is het verstandig om zelf al wat van uw ideëen op papier te hebben staan. Probeert u zich alvast in te leven, hoe u een en ander in uw droomhuis verwezenlijkt wil zien. Dit hoeft er niet professioneel uit te zien, het gaat om uw gedachten erachter. Een goede ontwerper haalt er een heleboel nuttige informatie uit. Buiten datgene wat u al in concreto met elkaar besproken heeft. 

Aan de hand daarvan maakt hij enkele passende schetsontwerpen en bespreekt deze met u. In één of meer vervolgrondes verwerkt de ontwerper uw eventuele commentaar in zijn plan. Daarbij houdt hij rekening met de te verwachten bouwkundige, planologische en financiële mogelijkheden. In deze fase kan er vast overleg plaatsvinden met de planologische dienst en welstandscommissie van uw gemeente. Die vormen soms een lastig te nemen obstakel, vanwege niet altijd even objectief geformuleerde eisen. Bij een principe-goedkeuring door deze instanties, kan het ontwerp worden uitgewerkt voor de aanvraag Omgevingsvergunning (voorheen bouwvergunning) en offertes.

Uw ontwerper of architect.

Een architect of bouwkundige beoordeelt de bouwkundige gevolgen van uw wensen in uw woonsituatie. Hij maakt een ontwerp, dat rekening houdt met de technische, esthetische en ergonomische mogelijkheden van uw huis. Een goede ontwerper is in staat, meerdere goede oplossingen te bedenken, elk met zijn eigen voor- en nadelen. U kunt zo een weloverwogen keuze maken. Zie voorbeeld tekeningen 1 en 2.
Belangrijk bij uw keuze voor een ontwerper is diens ervaring met zorgaanpassingen thuis. Inlevingsvermogen in de emotionele kanten van het leven met beperkingen is helemaal ideaal. Hij moet kennis hebben van alle betrokken vakgebieden, waaronder ergonomie, Wmo-regelgeving, thuisverzorging, jurisprudentie ed. Al deze, soms tegenstrijdige eisen smeedt hij samen in zijn, liefst ook nog esthetische ontwerp.
Bouwkundigen of architecten beschikken zelden over al deze vaardigheden. Daarvoor komen ingrijpende woningaanpassingen nu eenmaal te weinig voor. Toch moet u in deze fase cruciale keuzen maken. Hierin vallen immers de belangrijkste beslissingen over uw toekomstige leefsituatie. Kies dan ook zo mogelijk voor een hierin gespecialiseerd ontwerper.
"Gewone", niet gespecialiseerde bouwkundigen baseren zich op algemeen beschikbare standaard-informatie over handicaps. Deze bieden algemene basisinformatie over toegankelijkheid, draaicirkels en deurbreedten. Verdergaande (complexe) thuisverzorging, en grote hulpmiddelen, komen hierin niet aan bod! Juist die is bij kinderen met beperkingen en bij progressieve aandoeningen bepalend voor de ruimtebehoefte. Belangrijke zaken worden zo over het hoofd gezien. Wat de toekomstige bruikbaarheid niet ten goede komt. Houdt u er rekening mee, dat tekeningen een schematische weergave zijn van de werkelijkheid. Het vergt een behoorlijke deskundigheid, om een bouwkundige tekening te maken en ruimtelijk juist te interpreteren. Al suggereert de prachtige, moderne tekensoftware soms anders. Niet geheel correcte tekeningen kunnen tijdens de bouw het verschil uitmaken, of iets "net wel" of "net niet" uitvoerbaar blijkt...
Denk aan uw stress (en meerkosten) om dan acuut met een bruikbaar alternatief te moeten komen. Of, nog erger, wanneer uw aannemer zelf iets moet verzinnen.

Beoordeling van een ontwerp.

Bedenk dat elk ontwerp altijd een compromis is tussen verschillende, vaak tegengestelde eisen. Zo kan een lift bijvoorbeeld beneden beter links en boven beter rechts uitkomen. U(w ontwerper) moet in zo'n geval keuzes maken, die zo dicht mogelijk bij uw eigen uitgangspunten blijven. Dat is meestal een behoorlijk ingewikkelde puzzel. De mate waarin een ontwerper daarin slaagt, geeft mede aan over welke kwaliteiten deze beschikt.
Eist u van uw ontwerper altijd plattegronden met ingetekend meubilair, hulpmiddelen, zorg- en manoeuvreerruimte. Op de juiste schaal. Let op zaken als tillift, (gekantelde) rolstoel, liggende verzorging, beademing ed. Zonder deze invulling is een zinvolle beoordeling van de bruikbaarheid van een bouwplan niet mogelijk. Eventuele fouten in het ontwerp zult u als leek lang niet altijd goed inschatten. Zeker wanneer u een minder goed ruimtelijk inzicht heeft. Een doordacht ontwerp is een goede investering in uw toekomstige leefsituatie. En behoeft er zeker niet als een "ziekenhuisje" uit te zien.
Houdt u(w ontwerper) voldoende rekening met het dagelijkse, intensieve gebruik van met name een badkamer (of "natte cel") en slaapkamer. Deze moeten uiteraard ruim genoeg zijn, maar tegelijk voldoende compact om efficiënt te kunnen werken. Soms ontwerpt men zorgruimten "voor de zekerheid" te groot, of met onjuiste indelingen. Het gebruik van hulpmiddelen heeft overal in huis gevolgen. Bij de entree, de schuur of de keuken bijvoorbeeld. Een ontwerper dient de gehele woning daarom integraal te ontwerpen.

Tenslotte.

In uw ideale bouwplan wilt u, naast datgene wat ergonomisch noodzakelijk is, uw eigen woonwensen en die van eventuele andere gezinsleden realiseren. Hoe beter iedereen zich thuis voelt, hoe langer de verzorging van alledag straks is vol te houden. Het is dan ook belangrijk, om beide zaken in één totaalplan integraal mee te nemen.
Er is binnen de Wmo-subsidieregeling voor privéwensen in principe geen (financiële) ruimte aanwezig. De gemeente gaat altijd uit van de meest minimale oplossing ("goedkoopst compenserend"). Sommige gemeenten onderkennen het belang van een goed leefklimaat, en gaan soepeler met de kosten van uw wensen om. Geen enkele gemeente gaat echter zover, dat zij voor u een integraal bouwplan betalen, gebaseerd op uw eigen woonwensen.
De Wmo biedt u wel de mogelijkheid van een persoonsgebonden budget (pgb). Op die manier kunt u zelf de meerkosten voor ontwerp en bouw van de door u gewenste extra's dragen.